Debatę zorganizowaliśmy w związku z publikacją w serwisie Wprost.pl i e wydaniu tygodnika Wprost raportu i rankingu branżowego NAJWIĘKSZE FIRMY FARMACEUTYCZNE I BIOTECHNOLOGICZE w Polsce, w ramach projektu wydawniczego: „35 lat wolności gospodarczej w Polsce: Bilans i Perspektywy". Wzięli w niej udział: Krzysztof Kopeć, prezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego; Paweł Roszczyk, członek Zarządu Adamed Pharma S.A., dyrektor zarządzający; Aneta Wójcik, prezes Zarządu LEK SA; Michał Byliniak, dyrektor Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych Infarma; Krisztián Szabolcs Toka, Dyrektor Generalny Amgen w Polsce.
Farmacja to inwestycje
Podsumowując mijające 35 lat, Krzysztof Kopeć podkreślił, że „goniliśmy kraje, które mają dobrze rozwinięty przemysł farmaceutyczny”. Pytany, czy mamy obecnie dobry czas na rozwój przemysłu farmaceutycznego, szef Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego odparł, że nie zastanawia się „czy rozwijać ten przemysł, ale jak to robić najlepiej”.
– Te 35 lat, firmy – zwłaszcza polskie – wykorzystały bardzo dobrze. To olbrzymi wysiłek i olbrzymie nakłady środków. Mamy jeden z najnowocześniejszych przemysłów farmaceutycznych na świecie – powiedział Kopeć.
Mówiąc o perspektywach rozwoju firm farmaceutycznych w Polsce, Paweł Roszczyk wskazywał, że „rynek farmaceutyczny to są cały czas inwestycje”.
– Akumulacja kapitału, która jest tylko i wyłącznie z biznesu bieżącego, reinwestowanie go jest dosyć trudne. Przeznaczamy dziś ok. 7 proc. przychodu (ok. 150 mln zł rocznie) na rozwój nowych produktów. Poza tym mamy wielkie nakłady inwestycyjne, jeżeli chodzi o obszar wytwarzania. W ostatnim czasie zwiększyliśmy nasze zdolności produkcyjne do ponad 2 miliardów tabletek, a do 2027 roku chcemy dojść do 4 miliardów tabletek – mówił przedstawiciel Adamed Pharma S.A.
Firma LEK SA jest częścią światowego koncernu farmaceutycznego Sandoz. Szefowa firmy pytana była, dlaczego koncern zdecydował się na produkcję w Polsce.
– Polska ma tę przewagę nad innymi krajami, że jest w sercu Europy. Inny ważny czynnik to ludzie. W przeciwieństwie do krajów zachodnich nam się wciąż chce, ciągle poszukujemy rozwiązań, mamy iskrę ciągłego doskonalenia, poszukiwania, upraszczania procesów. Z roku na roku pokazywaliśmy, że jesteśmy w stanie osiągać kroki milowe, dlatego Sandoz postawił na Polskę – mówiła Aneta Wójcik.
Na innowacyjność branży farmaceutycznej zwracał też uwagę podczas debaty Michał Byliniak.
– Branża farmaceutyczna jest ekstremalnie innowacyjna. Rozmawiamy w tej chwili o lekach, które mają zmieniać genom ludzki. Coś takiego kiedyś było domeną filmów science fiction – mówił dyrektor Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych Infarma.
– Wydaje się, że wiele osiągnęliśmy, pokonaliśmy długą drogę, ale jeśli chodzi o przemysł farmaceutyczny, to wciąż mamy czas rozwoju, co dotyczy firm pochodzących z Polski, jak i firm, które przybyły z zagranicy. Polska jest znaczącym krajem, jeśli chodzi o udział w badaniach klinicznych, mamy bardzo duży udział w aktywnościach związanych z monitorowaniem badań klinicznych, bezpieczeństwa leków – dodał.
Potrzeba większej przewidywalności i standaryzacji
Od dwóch dekad badania kliniczne w Polsce przeprowadza Amgen. Krisztián Szabolcs Toka, Dyrektor Generalny Amgen w Polsce podkreślał, że jesteśmy 11. krajem na świecie, jeśli chodzi o ilość przeprowadzanych badań klinicznych.
– Dlaczego zdecydowaliśmy się na przeprowadzanie badań klinicznych w Polsce? Polska ma wielu pacjentów, jest ogromna potrzeba terapii i testów klinicznych – mówił Toka.
– Od 12 lat pracuję w Polsce i widzę duży rozwój, jeśli chodzi o dostępność nowych leków i cząsteczek. Analizy wskazują jednak, że potrzeba jeszcze sporo pracy, by wprowadzać coraz bardziej innowacyjne leki, tak by były dostępne dla coraz większej liczby pacjentów – dodał.
Zdaniem przedstawiciela Amgen, istnieje potrzeba większej przewidywalności i większej standaryzacji w centrach klinicznych.
Postulaty do rządzących
Słowa Dyrektora Generalnego Amgen były wstępem do drugiej części debaty, podczas której paneliści przedstawili swoje postulaty do rządzących.
Krzysztof Kopeć wskazywał na konieczność opracowania listy leków krytycznych: – Lista leków krytycznych to nasz i resortu zdrowia obowiązek wobec pacjentów. Pacjenci fizycznie tego oczekują i mają do tego moralne prawo. Kilka lat temu przeprowadziliśmy badanie opinii publicznej z którego wynikało, że pacjenci wcale nie są najmniej świadomym elementem systemu. Ponad 70 proc. chciało kupować leki produkowane w kraju, bo wiedziało, że zawierają w sobie element bezpieczeństwa – tłumaczył szef Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego.
Krzysztof Kopeć przytoczył dane z których wynika, że w Polsce produkowanych jest jedynie 10 substancji z 200 obecnych na europejskiej liście leków krytycznych. –Trzeba zastanowić się również nad wspólną strategią, powinna być jedna osoba na poziomie rządowym, która to koordynuje. Pamiętajmy też o przewidywalności, elastyczności i o zrozumieniu tego co chcemy osiągnąć – mówił Kopeć.
Z kolei Paweł Roszczyk podniósł kwestię stabilności legislacyjnej. – Bardzo ważna jest stabilność legislacyjna. Procesy inwestycyjne w farmacji są bardzo długie, patrząc nawet na leki odtwórcze to mówimy o perspektywie 3-5 lat rozwoju leku. Podejmując działania inwestycyjne chcielibyśmy wiedzieć, jak leki zostaną zrefundowane, na jakie środki publiczne możemy liczyć, w jaki sposób będą one finansowane dla pacjenta. Poza stabilnością istotny byłby lepszy dialog z administracją publiczną – powiedział Roszczyk. Podkreślił również, że liczył na to, iż w ramach KPO znajdą się środki na rozwój leków generycznych. – Tak się nie stało. Liczymy teraz na to, że administracja publiczna powróci do tej kwestii i znajdą się na to środki – mówił Paweł Roszczyk.
Dialog jest kluczowy
Głównym postulatem przedstawionym przez Anetę Wójcik, prezes Zarządu LEK SA jest dialog: – Potrzebny jest dialog z administracją publiczną i stroną rządową. Dialog jest kluczowy do podejmowania decyzji, zarządzania kryzysami, do podejmowania strategicznych decyzji. Istotne jest stabilne prawo, przewidywalność. To pomaga prowadzić inwestycje, rozmawiać w zakresie strategicznym na temat rozwoju jednostki produkcyjnej. Brak przewidywalności powoduje, że decyzje są wstrzymywane, albo lokowane w inne miejsca – przekonywała Aneta Wójcik.
Postulat dotyczący przewidywalności prawa podkreślił Krisztián Szabolcs Toka. – Przewidywalny rynek jest atrakcyjny dla inwestycji. Chcielibyśmy mieć środowisko legislacyjne na poziomie europejskim, które gwarantowałoby kontynuację bezpieczeństwa i suwerenności – także polskiego – rynku. Istotne jest również to, by połączyć siły i pracować razem na rzecz pacjenta – mówił Krisztián Szabolcs Toka.
Kwestię dialogu i przewidywalności podnosił również Michał Byliniak. – Z naszego punktu widzenia kluczowe jest jednak podjęcie decyzji, czy chcemy wyobrażać sobie Polskę jako kraj, który będzie tworzył innowacje na wszystkich poziomach, czyli czy będziemy szli w kierunku „Bostonu”, czy będziemy raczej „Indiami”? Wydaje się, że każdy chciałby mieć taki poziom wsparcia jak w Bostonie, tam jest wsparcie wielopoziomowe, rozumienie, że trzeba szukać mostów między wszystkimi elementami, które wpływają na rozwój branży. Mamy świadomość, że czasy są trudne, ale trudne czasy czasami pozwalają na podjęcie twardych decyzji – mówił szef Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych Infarma.
Debata Wprost Biznes i Wprost Zdrowie: „Jak stać się liderem rynku farmaceutycznego w Polsce odbyła się 28 maja 2024 r. Postulaty branży zostaną spisane i wysłane do Ministerstwa Zdrowia oraz Ministerstwa Technologii i Rozwoju.
Czytaj też:
Czy dzisiaj w Polsce mamy zapewnione bezpieczeństwo lekowe?Czytaj też:
Prezes AstraZeneca: Bezpieczeństwo lekowe to nie tylko produkcja leków w Polsce